• Baş ağrısı, karın ağrısı, iştahsızlık gibi fiziksel şikayetler
• Korku ve kaygı hali.
• Uyumada güçlük, kabuslar, karabasanlar (gece terörü), bağırma ya da çığlık atma.
• Yaşı daha büyük olan çocuklarda altını ıslatmaya geri dönüş, anababaya yapışma, sık sık ağlama, parmak emme, yalnız kalmaktan korkma.
• Alışılmamış şekilde aktif ya da agresif olma ya da tam tersi utangaç, sessiz, içekapanık ve hüzünlü olma.
• Odaklanmada güçlük ya da dikkatini sürdürememe
Yaşanan stresli bir deneyimden sonra verilen tüm tepkilerin ya da problemli davranışların OLAĞAN olduğunu unutmayın.
Neler Yapabilirsiniz:
▪ Açık olun; çocuklar neler olduğunu sorduğunda yaşına uygun seviyede doğru bilgiyi vermeye çalışın.
▪ Mümkün olduğunca bir arada olmaya özen gösterin ve çocuğunuzdan uzun süre ayrı kalmayın.
▪ Ayrılmanız gereken bir durumda çocuğunuzu güvenli, sabit ve rahat hissedeceğini bildiğiniz bir yerde, tanıdığı bir yetişkin ile bırakın. Nerede kaldığınızı ve sizinle nasıl iletişime geçebileceğini anlatın. İhtiyaç duyduklarında başkalarından nasıl yardım isteyecekleri hakkında konuşun. Ayrı kaldığınız zamanlarda onu özleyeceğinizi ifade edin.
▪ Bu süreçten geçerken, sizin de zorlanabildiğinizi ama ne olursa olsun onları isteyerek bırakmayacağınıza ve onları korumak için elinizden gelen her şeyi yapacağınıza dair söz verin.
▪ Davranışlarındaki değişimler konusunda onlara karşı daha sabırlı, anlayışlı ve şefkatli olmaya odaklanın. Size yapışması, beraber uyuma gibi davranışlar sizi çok yorup bunaltabilir. Fakat bunlar, çocuğun güvenlik ve ilgi ihtiyacı ile sergiledikleri davranışlardır. Bunu fark etmenin çocuğun ihtiyaçlarını karşılamanızın kolaylaştırıcı bir etkisi olacaktır.
▪ Çocuğunuza olan sevginizi sarılmak, öpmek, oyun oynamak veya sevdiğinizi doğrudan söylemek gibi eylemlerle ifade edin.
▪ Küçük bile olsa yaptığı iyi şeyleri takdir edin ve övün.
▪ İyilik yapmak ve yardım etmek yetişkinler gibi çocukları da iyileştirir. Yaşlarına göre yapabilecekleri işlerde yardım etmelerini sağlayın. Yardımcı olduklarında takdir ve teşekkür edin.
▪ Gün içinde çok yoğun olsanız bile çocuğunuza zaman ayırın. Bu vakitlerde dikkatinizi mümkün olduğunca çocuğunuza ve yaptığınız faaliyete verin. Anlattıklarını merakla dinleyin ve anlamaya çalışın. Dinlerken deneyimleri, duygu ve düşünceleri hakkında sorular sorabilirsiniz.
▪ Çocuğunuza yapamayacağınız şeyler için söz vermeyin.
▪ Oyun ve hareket, çocukların doğal iyileştiricilerindendir. Çocuklarınıza oyun oynamaları ve hareket etmeleri için alan açın.
▪ Uyku, yemek gibi günlük rutinleri elinizden geldiğince sürdürmeye çalışın. Okul olmasa da okul faaliyetlerini (resim, okuma, matematik, yazma) günlük yaşamınıza katın. Günlük hayatın devam etmesi çocuklar için güvenlik hissini pekiştirir.